Το έπος του 1940

Μένοντας στην σχολική και στην επίσημη αφήγηση για το έπος του 40, βγάζει κανείς εύκολα το συμπέρασμα πως οι Ιταλοί φαντάροι ήταν δειλοί «μακαρονάδες» που με την πρώτη ευκαιρία το έβαζαν στα πόδια.


Σε πρώτη ανάγνωση φουσκώνεις από περηφάνια και εθνικό εγωϊσμό.

Βλέπανε οι Ιταλοί τους τσολιάδες μας που έτρεχαν εναντίον τους φωνάζοντας «αέρα», πάγωναν από τον φόβο, παρατούσαν τα όπλα στα χαρακώματα και την έκαναν με ελαφρά πηδηματάκια σαν λαγουδάκια μέσα στο χιόνι.

Στην δεύτερη ανάγνωση βέβαια αναρωτιόσουν πολύ λογικά:

Πόσο δύσκολο και ηρωικό είναι στα αλήθεια να τρέψεις σε φυγή κάποιους «δειλούς» ανθρώπους;

Διαβάζοντας όμως την αληθινή ιστορία καθώς και τις αφηγήσεις των πολεμιστών στο μέτωπο, αντιλαμβάνεσαι καθαρά πως τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά από ότι παρουσιάζονται για τους γνωστούς –ακροδεξιούς και πατριδοκαπηλευτικούς– λόγους προπαγάνδας.

Οι Έλληνες και οι Ιταλοί στρατιώτες πολέμησαν ηρωικά και πλήρωσαν σχεδόν τον ίδιο φόρο αίματος στα βουνά της Ηπείρου.

Ήταν ένας πόλεμος που είχε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και υπήρχαν πολύ συγκεκριμένοι λόγοι για τους οποίους η πλάστιγγα έγειρε προς την μεριά των Ελλήνων.

Πρώτα από όλα, δεν ήταν ένας «σύγχρονος» για την εποχή του πόλεμος.

Και οι δυο εμπλεκόμενοι στρατοί ανήκαν στην εποχή του Α-ΠΠ. Οι Ιταλοί είχαν προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων τους δυνάμεων στις αρχές της δεκαετίας του΄’20.

Είχαν πάρει υπόψη τους τα διδάγματα του Α-ΠΠ αλλά όχι και εκείνα του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου, παρά το γεγονός ότι είχαν ενεργά συμμετάσχει σε αυτόν.

Είχαν αεροπορία αλλά δεν ήταν «παντός καιρού» ούτε φυσικά σύγχρονη.

Το πρόβλημα της επιμελητείας ήταν τεράστιο, ιδίως για τις 20 Ιταλικές μεραρχίες που βρίσκονταν στην Αλβανία.

Το 60% των αεροσκαφών ήταν καθηλωμένο στο έδαφος, λόγω έλλειψης επαρκούς συντήρησης.

Τα πλοία δεν διέθεταν ραντάρ και η ηγεσία του ναυτικού δεν είχε ιδέα για το πώς θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τακτικά και στρατηγικά τα πολυάριθμα υποβρύχια που διέθετε.

Και βέβαια, ο σχεδιασμός των επιχειρήσεων ήταν κυριολεκτικά για τα σκυλιά, ιδίως στα αρχικά τους στάδια.

Όλες αυτές οι αδυναμίες φάνηκαν αμέσως στο δύσκολο και ιδιαίτερο επιχειρησιακό περιβάλλον της οροσειράς της Πίνδου.

Εκεί που ο τακτικός σχεδιασμός, το πυροβολικό και η αποτελεσματική επιμελητεία αποδείχτηκαν απείρως σημαντικότερα της απαρχαιωμένης Ιταλικής αεροπορίας.

Ο Ελληνικός στρατός επέτυχε σημαντικότατες νίκες στο μέτωπο για τους εξής κυρίως λόγους:

1) Εκμεταλλεύτηκε αριστοτεχνικά την μορφολογία του εδάφους –που ούτως ή αλλιώς ευνοούσε τον αμυνόμενο– την ποιοτική υπεροχή του πυροβολικού του, και τα λάθη των Ιταλών. Είχε την τύχη στα κρίσιμα αρχικά στάδια του πολέμου– όπου οι Ιταλοί χρησιμοποίησαν 3 με 5 μόλις μεραρχίες για να επιτεθούν στην Ήπειρο–, να διαθέτει στο μέτωπο δύο εξαιρετικούς στρατιωτικούς διοικητές, τον ταγματάρχη Δαβάκη που καθήλωσε την μεραρχία Τζούλια στην Πίνδο και τον στρατηγό Κατσιμήτρο που συνέτριψε την κύρια Ιταλική επίθεση στον ποταμό Καλαμά. Και οι δύο διέγνωσαν σωστά τις αδυναμίες των Ιταλών και δεν εφάρμοσαν τα αρχικά σχέδια σύμπτυξης του μετώπου που είχαν καταρτιστεί από το γενικό επιτελείο πριν από τον πόλεμο. Ο Δαβάκης σκοτώθηκε κατά την διάρκεια του πολέμου. Ο Κατσιμήτρος καταδικάστηκε από ειδικό δικαστήριο και αποτάχθηκε από το στράτευμα επειδή συνεργάστηκε με τους Γερμανούς κατά την διάρκεια της κατοχής.

2) Αντίθετα με την μυθολογία που έχει αναπτυχθεί πάνω στο θέμα, η ανάλυση των πραγματικών γεγονότων δείχνει ότι το φασιστικό καθεστώς Μεταξά και περίμενε τον πόλεμο με την Ιταλία και είχε επίσης προετοιμαστεί κατάλληλα για αυτόν. Παρά την ένδεια των απαιτούμενων οικονομικών μέσων –είχε άλλωστε προηγηθεί το «δυστυχώς πτωχεύσαμε» του 1932– το καθεστώς κατάφερε να αναδιοργανώσει τον ελληνικό στρατό, να κατασκευάσει τα οχυρά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα -στοχεύοντας στην εξοικονόμηση δυνάμεων και στην ενίσχυση της αποτροπής- και το σπουδαιότερο, να καταστρώσει αξιόπιστα επιχειρησιακά σχέδια για το πολύ πιθανό ενδεχόμενο ενός ελληνοϊταλικού πολέμου. Εμείς μαθαίνουμε για τον τορπιλισμό της «Έλλης» αλλά πολύ λίγοι γνωρίζουν σήμερα ότι τον Αύγουστο του 1923 –και με ασήμαντη αφορμή– ο Ιταλικός στόλος βομβάρδισε το λιμάνι της Κέρκυρας και ο ιταλικός στρατός κατέλαβε το νησί. Τα στρατεύματα του Μουσολίνι αποχώρησαν έναν μήνα μετά αφού πρώτα είχε προηγηθεί η παρέμβαση του τότε ΟΗΕ -Κοινωνίας των Εθνών- και των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Η υπόθεση πως το καθεστώς Μεταξά είχε προετοιμαστεί για τον πόλεμο αποδεικνύεται από το πόσο γρήγορα και πόσο αποτελεσματικά προχώρησε η επιστράτευση, η επίταξη των μέσων (αυτοκινήτων, αλόγων, κλπ) και η προώθηση των μονάδων στο μέτωπο.

3) Φυσικά, ένα βασικό κλειδί για την επιτυχία των Ελλήνων στο Αλβανικό μέτωπο υπήρξε και ο ηθικός παράγοντας που πήγαζε από την ίδια την φύση εκείνου του πολέμου. Ιμπεριαλιστικό για τους Ιταλούς, αμυντικός και πατριωτικός για τους Έλληνες. Νομίζω ότι εδώ χρειάζεται να ανοίξει μια μικρή παρένθεση για μην παραλειφθεί η πατριωτική –και αντιδιεθνιστική για τα μέτρα εκείνης της χρονικής στιγμής– στάση του τότε φυλακισμένου ηγέτη του παράνομου ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη.

Οι Έλληνες όμως εορτάζουν την έναρξη του πολέμου. Ούτε την λήξη του. Ούτε την απελευθέρωση της χώρας τους από την κατοχή.


Γιατί; Μα επειδή οι Έλληνες ανήκουν στο ζώδιο της στρουθοκαμήλου και χώνουν βαθιά το κεφάλι –και το μυαλό– μέσα στην άμμο προκειμένου να μην μιλάνε για τα όσα ηρωικά και θλιβερά συνέβησαν μετά.

Να μην μιλήσουν ούτε για την ουσιαστικά άνευ όρων παράδοση στους επιτιθέμενους Γερμανούς το 1941, για την προδοσία του νικηφόρου και εμπειροπόλεμου στρατού της Ηπείρου που παρέμεινε στις θέσεις του για να αφοπλιστεί από τους κατακτητές, αντί να συμπτυχθεί νοτιότερα σε άλλες γραμμές άμυνας παραχωρώντας φυσικά έδαφος που αντικειμενικά δεν μπορούσε να υπερασπιστεί αποτελεσματικά.

Να μην μιλήσουν για την Εθνική Αντίσταση, για την δημιουργία του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, για τον τρόπο με τον οποίο οργανώθηκαν οι μάζες τότε, για την δύναμη του οργανωμένου λαού που πέτυχε με μια μεγαλειώδη απεργία εν μέσω της γερμανικής κατοχής να ματαιώσει την αποφασισμένη ήδη από τους ναζί και τους συνεργάτες τους επιστράτευση.

Να μην μιλήσουν για την επέμβαση των Άγγλων τον Δεκέμβρη του 1944, των «συμμάχων» που μετέφεραν από το μέτωπο της Ιταλίας επίλεκτες μονάδες, για να καταστείλουν μια δημοκρατική επανάσταση την συμμαχική Ελλάδα.

Να μην μιλήσουν για τον εμφύλιο και την παραμονή στην εξουσία των δωσίλογων και των συνεργατών των ναζί.

Να μην μιλήσουν για τον ιστορικό ρόλο στην διαχρονική εκμετάλλευση της χώρας από τους ξένους οικογενειών με θλιβερά ονόματα.

Των Παπανδρέου, των Καραμανλήδων, των Έβερτ, των Ράλληδων, των Μητσοτάκηδων.

Να μην μιλήσουν για την Κύπρο που μέσα στους επόμενους μήνες θα ξεπουληθεί ολόκληρη.

Να μην μιλήσουν για την ανυποληψία των μνημονίων και την ξεφτίλα της οικονομικκοπολιτικής κατοχής.

Ζήτω η 28η Οκτωβρίου λοιπόν.

Ένα ακόμα «ζήτω» στα όσα μας ταιριάζουν.

Σε εμάς που χτίζαμε Παρθενώνες όταν οι «άλλοι» πηδούσαν από δέντρο.

Σε μας που ανακαλύψαμε την «δημοκρατία».

Σε μας που δεν εγκαταλείψαμε 2.500 χρόνια πριν τις Θερμοπύλες του δυτικού πολιτισμού.

Σε μας που βγήκαμε από τα σπλάχνα ηρώων και γεννάμε έκτοτε χιλιάδες τους Εφιάλτες.

Φιλιά από την Εσπερία.

Ηλίας

Υ.Γ. Το 1949, ο καταδικασμένος ως συνεργάτης των Γερμανών, στρατηγός Κατσιμήτρος αποκαταστάθηκε από τον βασιλιά Παύλο. (Αγαπητέ Ηλία, ο Μεταξάς είπε αμέσως ΟΧΙ -χωρίς να βγάλει έρπητα-, και ο Τσίπρας είπε ΝΑΙ μετά από 17 ώρες διαπραγμάτευση κι ενώ οι Έλληνες μια εβδομάδα πριν είχαν πει ΟΧΙ με δημοψήφισμα. Ηλία, οι Έλληνες του ’40 πολέμησαν για να μας εκθέσουν και να μας κάνουν να μοιάζουμε εθελόδουλοι και προσκυνημένοι. Τους μισώ. Ηλία, η γενιά του ’40 έκανε το χρέος της και έγραψε την δική της ιστορία. Εμείς γράφουμε την ιστορία μας στο Facebook. Να είσαι καλά, Ηλία. Ζήτω η Ελλάδα!)

pitsirikos