Tην τελευταία του πνοή άφησε την Κυριακή, 1η Απριλίου, στα 91 χρόνια του ο Ρόμπυ Βαρσάνο, από τους ελάχιστους επιζήσαντες μέχρι τις μέρες μας Εβραίους της Θεσσαλονίκης που επέζησαν του Ολοκαυτώματος.
Μόλις στα 15 του ήταν στην τρίτη αποστολή θανάτου στο Άουσβιτς – Μπιρκενάου, που αναχώρησε από τον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης αρχές Απρίλη του 1943. Στο χέρι του ήταν χαραγμένο το Νο 115365.
Το 1957 αναγνώρισε στη Θεσσαλονίκη και συνέβαλε στη σύλληψη και παραπομπή σε δίκη του αρχιεγκληματία Μαξ Μέρτεν, του «δήμιου της Θεσσαλονίκης», που, με την καταναγκαστική εργασία και τις μαζικές εκτοπίσεις στα κρεματόρια της «τελικής λύσης», οδήγησε στο θάνατο το 98% των εβραϊκής καταγωγής Θεσσαλονικέων.
Η ιστορία του Ρόμπυ Βαρσάνο καταγράφηκε στο Σαουλίκο, το βιβλίο που έγραψαν ο γιος του Σάμμυ Βαρσάνο και ο Πάνος Μπαϊλής. «Σαουλίκο» ήταν η ταβέρνα όπου ο Ρόμπυ πήγαινε με τους δικούς του κάθε Κυριακή έως το 1940 κι άκουγε τη Σοφία Βέμπο. Δεν ξαναβρήκε ούτε «Σαουλίκο» ούτε δικούς του.
Κηδεύεται σήμερα, 2 Απριλίου, στις 16.00 στο νέο Εβραϊκό Νεκροταφείο, στη Σταυρούπολη.
Μόλις τέσσερις μέρες πριν τον θάνατό του, στις 28 Μαρτίου, ο Ρόμπυ Βαρσάνο, έγραψε μια επιστολή (σσ. δημοσιεύθηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών») με την οποία ευχαρίστησε το δημοτικό συμβούλιο Θεσσαλονίκης για τη μετονομασία της οδού Χρυσοχόου σε οδό Αλβέρτου Ναρ.
Το μήνυμά του και η παρακαταθήκη του για τις επόμενες γενιές είναι σαφές: «Εκείνες οι ιδεολογίες που αιματοκύλησαν την ανθρωπότητα, που εξόντωσαν εκατομμύρια στο όνομα της δήθεν υπεροχής δεν έχουν θέση εδώ σ΄ αυτή την πόλη».
Ολόκληρη η επιστολή:
«Ημερομηνία: 28/03/18
ΠΡΟΣ: Δήμαρχο Θεσσαλονίκης
Εγώ, ο Ρόμπυ Βαρσάνο, ο φέρων δεκάδες χρόνια τώρα στο χέρι μου τον αριθμό 115365, ο επιζήσας των στρατοπέδων Άουσβιτς – Μπιρκενάου, θα ήθελα να πω ένα μπράβο σε όλους εσάς, που αποφασίσατε να τιμήσετε εμάς, όλους τους διωχθέντες Εβραίους της πόλη μας, της Θεσσαλονίκης, με μια απλή αλλά τόσο συμβολική κίνηση. Η μετονομασία της οδού Αθανασίου Χρυσοχόου σε Αλβέρτος Ναρ είναι μια απάντηση, που κρύβονταν στα συρτάρια της γραφειοκρατίας, των σκοπιμοτήτων και της αδιαφορίας χρόνια τώρα.
Δεν θα ήθελα να αναφερθώ στον στρατηγό Χρυσοχόου. Εμείς και πολλοί πατριώτες τον γνωρίζουμε καλά. Θα αναφερθώ όμως στον Αλβέρτο τον λογοτέχνη, το παιδί εκείνο που γεννήθηκε από γονείς, τους οποίους κυνήγησε με λύσσα ο Μαξ Μέρτεν αυτός που επόπτευε την "τελική λύση" στην πόλη μας.
Γλίτωσαν από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζιστών, όπως γλίτωσα και εγώ και γαντζώθηκαν, όπως κι εγώ, από τα αποκαΐδια. Κι αντέξαμε, και κάμαμε παιδιά για να εκδικηθούμε τον θάνατο που ξεγελάσαμε. Οι γονείς του Αλβέρτου, όπως κι εγώ, αλλά και πολλοί άλλοι, επιβιώσαμε και παλέψαμε σκληρά, για να βγάλουμε το μαύρο από τη ζωή μας. Όλοι οι επιζήσαντες δώσαμε αγώνα νύχτα - μέρα για να βγάλουμε αυτό το καταραμένο, καρβουνιασμένο... μαύρο της ψυχής και του σώματος.
Δεν γυρέψαμε ποτέ εκδίκηση. Παραβλέψαμε πολλές φορές την αδικία, αφήνοντας την ιστορία να αποφασίσει και να τιμωρήσει για μάς. Εγώ ήμουν λίγο πιο τυχερός. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ήρθα πρόσωπο με πρόσωπο με τον Μέρτεν και συνέβαλα κι εγώ στη σύλληψή του. Το πώς τον αντιμετώπισε το ελληνικό κράτος είναι άλλο θέμα.
Το ζητούμενο για μένα ήταν να αποκαλυφθεί ο ρόλος του, να βγουν οι επιζήσαντες και να τον κοιτάξουν στα μάτια, όχι με μίσος, αλλά με μια διάθεση να τον περιγελάσουν, γιατί αυτοί τον νίκησαν και ας ήταν αυτός παντοδύναμος.
Το ίδιο θα ήθελα να γίνει και για τους Έλληνες που συνεργάστηκαν με αυτόν και τους όμοιούς του. Μα η "πατρίς ευγνωμονούσα" τους άφησε ατιμώρητους, τους έδωσε αξιώματα, τους έκανε δρόμους...
Και ήρθε τώρα ο δήμος και αποκαθήλωσε το ψεύτικο για χάρη μιας ιστορικής αλήθειας. Είμαι τόσο γέρος, που δεν ξέρω τί θα γίνει αύριο. Αλλά νιώθω τόσο γερός, για να φωνάξω σε όλους: Αποκαταστήστε την αλήθεια. Τιμήστε εκείνους που προσέφεραν στην πόλη μας. Προσπεράστε ό,τι διχαστικό. Ξαναγράψτε την ιστορία με αλήθειες. Όχι τις δικές μου αλήθειες, αλλά τις αλήθειες του κόσμου.
Εκείνες οι ιδεολογίες που αιματοκύλησαν την ανθρωπότητα, που εξόντωσαν εκατομμύρια στο όνομα της δήθεν υπεροχής δεν έχουν θέση εδώ σ΄ αυτή την πόλη.
Σας το λέω εγώ, ο Ρόμπυ Βαρσάνο, στα 93 μου χρόνια, ένας από τους ελάχιστους που επέζησαν του ολοκαυτώματος με τον αριθμό-στάμπα στο χέρι 115365.
Με εκτίμηση,
Ρόμπυ Βαρσάνο»
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.